Leven met verlies

Ouder worden is een zegen. Het brengt ook verlies met zich mee. Verlies door overlijden, verlies van relaties, werk of gezondheid. Judith Stoker is psychosociaal therapeut en geeft informatie en tips over verlies en rouw.

Ouderen kunnen verschillende soorten verlies krijgen

Hieronder leest u een aantal voorbeelden van verlies. 

  • Verlies van lichamelijke gezondheid

    Een ongeval of (chronische) ziekte kan een grote invloed hebben op uw leven. Ernstige ziekten zoals MS, Alzheimer en Parkinson hebben ook grote invloed op de mensen om u heen.

  • Verlies van psychische gezondheid

    Verschillende psychische problemen kunnen uw leven moeilijk maken. Dit kan een gevoel van verlies geven. Door bijvoorbeeld werk of sociale contacten, dat lang niet altijd terug komt.

  • Verlies van relaties

    Niet alleen door overlijden kunt u mensen kwijtraken. Dit kan ook door ruzie, verhuizing, echtscheiding of geheugenverlies. Een pijnlijke vorm van verlies kan zijn als uw partner naar een verpleeghuis moet.

  • Verlies van werk

    Soms is verlies van werk een logisch gevolg van ouder worden. Dat hoeft geen verlieservaring te zijn. Soms is het wegvallen van werk wel een verlies. Zeker bij ontslag of het verdwijnen van uw werk.

  • Verlies van een droom

    Alleen blijven is lang niet altijd een bewuste keus. Als u ouder wordt kan dit als verlies voelen. Ook het gemis van (meer) kinderen kan een verlies van een droom zijn. Als u ouder wordt kan dit erger voelen.

Verlies is de andere kant van liefde

Iemand verliezen aan het leven of aan de dood is heftig. Dat komt omdat we ons als mensen aan elkaar verbonden voelen. We hebben elkaar nodig. Zo heeft God het bij de schepping al bedacht: ‘Het is niet goed dat de mens alleen is. Ik zal iemand maken die bij hem past.’ (Genesis 2:18). Daardoor doet het juist zo’n zeer als we iemand kwijt raken. We verliezen niet alleen de ander, maar ook een stukje van onszelf. Het stuk dat we samen met de ander deelden. De draden waarmee we aan iemand verbonden zijn worden doorgeknipt. Soms plotseling, soms langzaam.

Afhechten is belangrijk bij het leren omgaan met verlies

In het beste geval begint afhechten op tijd, doordat er een proces is van afscheid nemen. Je kunt nog over dingen praten, samen genieten, dingen vastleggen en regelen. Lang niet altijd kan dit. Een ongeval, hartfalen of een andere ingrijpende gebeurtenis kan zomaar uw leven binnen komen. Juist dan is het belangrijk om alsnog afscheid te nemen en af te hechten. Door over het verlies te praten, herinneringen te delen of op te schrijven wat u nog wilde zeggen. Het kan helpen anderen te spreken die de persoon die u verloren hebt ook gekend heeft. 

Rouwen kan lichamelijke klachten geven

Rouwen kost veel energie en kan lichamelijke klachten geven. Hartklachten, spierpijn, slaapproblemen, ontstekingen en pijnklachten komen vaak voor bij rouw. Maakt u zich zorgen? Ga dan voor de zekerheid naar de huisarts om uw klachten te laten beoordelen. 

Tips om met uw verlies om te gaan

Als een verlies op uw pad komt volgt rouw. Het verlies blijft. Het is daarom geen rouwproces, dat begint en eindigt. Zelfs als er iets anders voor in de plaats komt blijft het verlies bij u. Meestal is rouw, hoe heftig ook, een gezonde reactie op verlies. 

  • Laat het verlies toe. Geef uzelf de tijd en ruimte om te huilen, te praten of juist stil te zijn. En om herinneringen op te halen, foto’s te kijken of dingen op te schrijven.
  • Deel uw gevoel met iemand die u vertrouwt.
  • Durf om hulp te vragen, soms hele praktische hulp. Zoals hulp bij het huishouden, koken of klussen in en om het huis. De meeste mensen willen wel helpen maar dringen zichzelf liever niet op.
  • Ga als u levenslust minder wordt of als u somber blijft naar een huisarts. Of zoek een  therapeut die bekent is met verlies en rouw.
  • Bezoek eventueel een rouwgroep. U kunt daar ervaringen delen met mensen die uw gevoel vaak herkennen en delen. Vraag uw kerkelijke gemeente naar rouwbegeleiding. 

Tips om een ander te helpen bij verlies

Het is niet altijd makkelijk om af te stappen op iemand die in een tijd van rouw zit. Toch willen mensen met verlies vaak juist contact. Rouwenden moeten hun verhaal vertellen, zo vaak als nodig is. Daar hebben ze u voor nodig.

  • Praat niet om het verlies heen maar noem het. En noem bij een overlijden de overleden persoon bij naam. 
  • Bied een luisterend oor aan en ook praktische hulp. Een keertje koken, samen boodschappen doen, een wandeling maken of spullen uitzoeken. Vraag wat de ander nodig heeft. 
  • Wees voorzichtig met het uitleggen van het verlies door Bijbelteksten. Goed bedoelde woorden kunnen juist pijn doen. Vraag liever of de ander steun heeft aan een tekst, lied of gedicht. 
  • De tijd heelt niet alle wonden. Waar het leven voor anderen ‘gewoon’ verder gaat, wordt het verlies voor de ander meestal groter. Blijf betrokken, juist ook als het verlies langer geleden is. 
  • Laat de ander weten dat je aan hem of haar denkt op bijzondere dagen of feestdagen. 

Er is een online training 'Verder na verlies'

Met online zelfhulp kunt u een training volgen op het moment dat het u uitkomt. Wij bieden online zelfhulp aan via Eleos Zelfhulp. Heeft u een aanvullende verzekering bij De christelijke zorgverzekeraar? Dan kunt u zich aanmelden, zonder dat het u iets kost.

Boekentip: Doorleven

Judith Stoker, psychosociaal therapeut: “Ook ik heb te maken met verlies. Zoals verlies door ongewenste kinderloosheid. Ook maakte ik mee dat mijn vriendin 2 kinderen in een jaar tijd verloor. Mijn boek ‘Doorleven – Omgaan met verlies en rouw’ is een handig, persoonlijk en pastoraal boek. Het gaat over het dóórleven met een verlies. Dat kan als je een verlies ook durft te doorléven.”

Lees het eerste hoofdstuk of bestel direct

Ook interessant